DEKLARACJA DOSTĘPNOŚCI ZUK
Prace związane z uporządkowaniem i zagospodarowaniem terenu wokół zabytkowej budowli właśnie dobiegły końca. Teraz jest to miejsce przyjazne i bezpieczne, które koniecznie trzeba odwiedzić! Pozostałości wieży widokowej, wzniesionej na początku ubiegłego wieku na Wzgórzu Arkony w Lesie Arkońskim, dzięki projektowi ze Szczecińskiego Budżetu Obywatelskiego zyskały zupełnie nowe otoczenie. Choć jest to miejsce o wyjątkowych walorach historycznych i krajoznawczych, do tej pory dla wielu szczecinian pozostawało nieodkryte. Teraz z pewnością się to zmieni.
W ramach przygotowań do realizacji projektu, w maju 2024 r., z inicjatywy Miejskiego Konserwatora Zabytków Michała Dębowskiego przeprowadzone zostały poszukiwania artefaktów - pozostałości po wieży rozrzuconych po okolicy. Spotkało się to z dużym odzewem ze strony mieszkańców - pasjonatów historii, w tym członków Stowarzyszenia Denkmal Pomorze, którzy w ciągu kilku godzin odnaleźli kilkaset fragmentów budowli, za co należą im się szczególne podziękowania.
W maju br. ruszyły roboty budowlane realizowane przez firmę MADRO Sp. z o.o. ze Szczecina. Dookoła wieży zalegał gruz, śmieci, fragmenty budowli, rosły samosiejki i podrosty. W pierwszym etapie została oczyszczona leśna polana, a wykonawca przeprowadził ponowne poszukiwania artefaktów w terenie. W ich wyniku odnalezionych zostało kolejnych kilkaset detali architektonicznych lub ich fragmentów. Nadzór konserwatorski nad inwestycją sprawował Damiana Kolassa – autora książki pt. „Wieża Quistorpa. Od monumentu po ruinę”, który na bieżąco inwentaryzował odnalezione detale architektoniczne i rzeźbiarskie.
Efekt dwukrotnych poszukiwań to ponad tysiąc odnalezionych artefaktów. Te o mniejszych gabarytach zostały umieszczone w specjalnych koszach gabionowych, ustawione na wykonanej z otoczaków nawierzchni i w ten oryginalny sposób wyeksponowane w pobliżu obiektu. Znajdziemy tam cegły ze znakami mistrzów cechowych, ozdobne kształtki ceglane i kształtki klinkierowe, elementy posadzki, betonowe kapy, betonowe konsole, nakrywy betonowe słupków balustrad. Obok gabionów wyeksponowano także większe elementy takie jak fragmenty balustrad betonowych: podstawy proste i skośne, słupki i półsłupki. Są one świadectwem tego jak mogła wyglądać wieża w latach swojej świetności.
Szczególne cennym odkryciem było odnalezienie płaskorzeźby przedstawiającej alegorię pracy z wyobrażeniem putta przy pracach bednarskich. Na południowej elewacji, nad wejściem głównym, pierwotnie umieszczone były dwa podobne przedstawienia rzeźbiarskie. Odnaleziony zostało jedno z nich, połamane, składające się 7 fragmentów. Ciekawym znaleziskiem są także potrzaskane fragmenty witraży. Dzięki tym detalom możemy wyobrazić sobie jak bogato zdobiona była wieża. Zarówno płaskorzeźba, jak i witraże trafiły pod opiekę Miejskiego Konserwatora Zabytków, przeznaczone zostaną do konserwacji i przyszłej ekspozycji.
Niespodzianek było więcej. W trakcie prac odsłonięte zostały schody wejściowe prowadzące na parter budynku, o których do tej pory nie było wiadomo, czy się zachowały. Obok wejścia odkryty został również oryginalny element geodezyjny: reper z napisem Stettin. Przy odsłanianiu schodów przy południowej elewacji nieoczekiwanie ukazały się elementy ozdobnego betonowego obramowania kwietników. Nie były one uwidocznione na zachowanych zdjęciach czy pocztówkach. Stąd spore zaskoczenie przy ich odkryciu. Zarówno one, jak i te od strony wschodniej zostały wyregulowane i ponownie zamontowane.
Oprócz gabionów z artefaktami dookoła ruin stanęły drewniane ławki, kosze na śmieci, tablica historyczna, tablica regulaminowa. Szczególną atrakcję stanowi tablica z przezierną grafiką wieży. Patrząc przez nią na pozostałości budowli zobaczymy ją w jej pierwotnym kształcie, przed zniszczeniem. Umieszczony na tablicach kod QR (będzie aktywny w ciągu kilku najbliższych dni) pozwala na odbycie wirtualnej wędrówki po obiekcie przy dźwiękach muzyki Carla Loewego. Autorką tej wizualizacji jest Anna Koc. Znajdziemy tu także więcej informacji o historii wieży wraz z dokumentacją jej budowy. Materiały te pochodzą z książki Damiana Kolassy pt. „Wieża Quistorpa. Od monumentu po ruinę”.
W ramach zadania zabezpieczone zostały również wejścia do podziemi wieży i na jej górny taras, który, podobnie jak elewacja i schody, został oczyszczony z podrostów samosiejek drzew, traw i bylin. Cały teren dookoła został wyrównany i wzmocniony kruszywem naturalnym. Na polanie pojawiły się też nowe rośliny, ponad 1000 sztuk takich gatunków jak: bluszcz pospolity, języczki Przewalskiego, narecznica mocna „Crispa”, parzydło leśne, pióropusznik strusi, marzanka wonna, barwinek większy, bodziszek kantabryjski, miodunka pstra. Rośliny w pełnej krasie zobaczymy w przyszłym sezonie wegetacyjnych, a tymczasem prosimy o nierozdeptywanie ich.
Inwestycja została zrealizowana przez Zakład Usług Komunalnych, a szczególną opiekę sprawował nad nią Miejski Konserwator Zabytków. Wykonawcą zadania była firma Madro Sp. z o.o. Jego koszt to 444 500 zł.
